احتمالاً چندی پیش در خبرها خواندید که مطالعه‌ای جدید ادعا می‌کرد ورزش در پیشگیری از بازگشت سرطان بهتر از دارو است. این موضوع باعث شد موجی از بحث‌ها بین طرفداران دارو و علاقه‌مندان به ورزش شکل بگیرد، انگار که باید بین قرص و تمرین یکی را انتخاب کرد. این روایت شاید وسوسه‌انگیز باشد؛ اما در واقع گمراه‌کننده است. 🧐
در بهبودی سرطان، ورزش ساختارمند تأثیرگذارتر از توصیه‌ی صرف است. پروفسور دوی شریدار، پژوهشگر برجسته بهداشت عمومی و نویسنده‌ی کتاب «چگونه زود نمیرم»، در یادداشتی تازه اشاره می‌کند که نیاز نیست بین ورزش و دارو مقایسه‌ای سخت بگذاریم؛ چرا که ترکیب این دو همراه با سبک زندگی سالم، بهترین نتایج را در پیشگیری از بازگشت سرطان به همراه دارد. 🌟
مطالعه‌ی اشاره‌شده که در نشریه معتبر نیوانگلند منتشر شده، بر سرطان روده بزرگ تمرکز داشته است؛ سومین سرطان شایع و دومین علت اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در جهان. بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۴، پژوهشگران آزمایشی تصادفی در ۵۵ مرکز، عمدتاً در استرالیا و کانادا، برگزار کردند که در آن ۸۸۹ بیمار پس از جراحی سرطان روده بزرگ و تکمیل شیمی‌درمانی، به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. 📊
در طول دوره‌ی سه‌ساله، یک گروه برنامه‌ی ورزشیِ ساختارمند و گروه دیگر فقط مواد آموزشی سلامت دریافت کرد. همه‌ی بیماران شرکت‌کننده در مطالعه پس از جراحی سرطان، شیمی‌درمانی را نیز دریافت کرده بودند. بنابراین هیچ بخشی از آزمایش، ورزش را به‌طور مستقیم در مقابل داروهای سرطان قرار نداده بود. در عوض، سوال این بود که چه نوع حمایت ورزشی پس از جراحی و شیمی‌درمانی ممکن است سلامت کلی را بهبود بخشد و احتمال بازگشت سرطان را کاهش دهد. 🎯
گروه ورزشِ ساختارمند علاوه بر دریافت مواد آموزشی سلامت، مانند کتابچه‌ی راهنمای ورزش برای بازماندگان سرطان روده بزرگ، به مدت سه سال از حمایت مربی شخصی معتبر نیز بهره‌مند شدند. در ۶ ماه اول، این گروه ۱۲ جلسه‌ی حضوری اجباری برای حمایت رفتاری، ۱۲ جلسه اجباری تمرینات ورزشی تحت نظارت و ۱۲ جلسه اختیاری تمرینات تحت نظارت را گذراندند. در طول دو سال و نیم بعدی، تعداد جلسات حضوری و تحت نظارت به تدریج کاهش یافت تا بیماران بتوانند به تدریج به برنامه‌های ورزشی مستقل‌تر منتقل شوند. 🏋️♀️
در مقابل، گروهِ آموزشِ سلامت تنها مواد آموزشی عمومی درباره‌ی فواید فعالیت بدنی و تغذیه سالم دریافت کردند. در مدت پیگیری که به‌طور میانگین نزدیک به هشت سال بود، درصد بیمارانی که بدون بازگشت بیماری زنده ماندند، در گروه ورزشِ ساختارمند به‌طور قابل‌توجهی (۹۰٫۳ درصد) نسبت به گروه آموزش سلامت (۸۳٫۲ درصد) بالاتر بود. 📈
هر دو گروه در طول سه سال میزان فعالیت بدنی خود را افزایش دادند، اما گروه ورزش ساختارمند موفق شدند به هدف افزایش فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید برسند. این به‌طور تقریبی به فعالیت‌های قبلی‌شان اضافه کرد؛ یعنی حدود یک ساعت پیاده‌روی تند سه تا چهار بار در هفته یا دوی نیم‌ساعته سه تا چهار بار در هفته. 🏃♂️
نتایج بهتر سلامتی ممکن است همچنین به ارتباطات اجتماعی که بیماران گروه ورزش داشتند مرتبط باشد، زیرا آن‌ها در برنامهای ساختارمند و تحت نظارت با مربی شخصی ثبت‌نام کرده بودند و تنها رها نشده بودند. 🤝
بهترین نتایج زمانی حاصل می‌شوند که درمان با سبک زندگی سالم همراه باشد. آنچه توجه دکتر شریدار و نویسندگان اصلی را در مطالعه جلب کرد، این بود که صرفِ داشتن آگاهی، حتی در میان بیمارانی که تجربه‌ی ابتلا به سرطان روده را داشته‌اند و به ضرورت انجام فعالیت بدنی آگاه بوده‌اند، برای تغییر سطح فعالیت بدنی کافی نیست. 💡
آنچه مؤثر واقع می‌شود، وجود برنامهای منسجم، نظارت تخصصی و ارتباط اجتماعی با دیگران است. توصیه به «تحرک بیشتر» کاری ساده است، اما ایجاد تغییر واقعی در عادت‌های روزمره، به‌ویژه پس از درمان سرطان، فرآیندی دشوار است که نیازمند آموزش، تشویق، حمایت و زمان کافی برای تقویت اعتماد به نفس بیماران است. 💪
مدت‌ها است می‌دانیم که زندگی فعال از نظر جسمی و اجتماعی می‌تواند به شکل مؤثری از بروز بیماری‌ها، حتی سرطان، جلوگیری کند. چیزی که مطالعه در واقع به ما نشان می‌دهد، راهنمایی برای بهترین روش تحقق این هدف و نگاهی به تاثیرات مثبت واقعی آن است. 💖
پروفسور شریدار توضیح می‌دهد که از نگاه او، با توجه به پیشینه‌اش به عنوان مربی شخصی، ورزش ساختارمند یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌ها برای حفظ و ارتقاء سلامت افراد است، چه در دوران بهبودی از سرطان و چه در مسیر پیشگیری از ابتلا به آن. البته به‌گفته‌ی او، منظور از این نوع ورزش، الزاماً جلسات پرهزینه‌ی خصوصی در باشگاه نیست. گزینه‌هایی مانند کمپ‌های ورزشی مقرون‌به‌صرفه در فضای باز یا کلاس‌های رایگان در باشگاه‌های ارزان‌قیمت هم می‌توانند مؤثر باشند. 🏞️
علاوه بر فواید جسمی، این فعالیت‌ها می‌توانند به بهبود روابط اجتماعی افراد نیز کمک کنند. 🫂
شریدار تأکید می‌کند که نکته‌ی اصلی تحقیق، برتری ورزش نسبت به دارو در روند بهبودی سرطان نیست، بلکه این است که توصیه‌ی صرف به ورزش و تحرک، بدون ایجاد حمایت ساختاری و برنامه‌ریزی‌شده، کافی نیست و نمی‌تواند به تغییرات پایدار در سبک زندگی افراد منجر شود. 🎯